HOME LANGKAN KATO

  • Selasa, 12 Oktober 2021

Indak Puji Nan Manganyang, Indak Upek Nan Mambunuah

Carito
Carito

 

Indak Puji Nan Manganyang,

Indak Upek Nan Mambunuah

Oleh: Eka Meigalia*

Alah kodratnyo manusia ko sanang dipuji. Sia ndak ka gadang atinyo jiko mandepek pujian? Siapo pulo nan ndak ka taibo atinyo jikok kanai upek? Alah sawajarnyo satiok urang akan sanang jikok dipuji dan akan taibo jikok diupek. Tapi pepatah nan ka kito bahas kini ko manuntun awak untuak bapikia ulang ateh upek jo puji ko. Bunyi pepatahnyo “Indak puji nan manganyang, indak upek nan mambunuah”.

Pado pepatah tu ado ampek kato nan paralu kito caliak maknanyo, yaitu puji, manganyang, upek, sarato mambunuah. Kato puji mukasuiknyo iolah ‘ungkapan pengakuan, penghargaan nan tulus karano elok atau unggulnyo sesuatu’. Salanjuiknyo kato manganyang kato dasarnyo iolah kanyang. Kanyang aratinyo ‘alah pueh makan, alah panuah paruik’. Pado pepatah tu kato paruik diagiah awalan ma- sahinggo aratinyo jadi ‘manjadian kanyang’.

Barikuiknyo ado kato upek nan aratinyo iolah ‘kato nan buruak sarato manyakikkan nan disampaian karano berang atau sakik ati’. Sasudahnyo ado kato kato mambunuah nan asa katonyo iolah bunuah. Kato bunuah aratinyo ‘abih nyao akibaik disangajo’. Karano kato bunuah tu diagiah awalan ma-, mako aratinyo jadi ‘mailangan atau maabihan nyao’.

Pado pepatah tu disabuik “indak puji nan manganyang”. Mukasuik dari kalimat tu iolah baso kato-kato nan manyabuik-nyabuik kebaikan sarato keunggulan awak adolah hal nan indak ka manjadian kanyang. Sadangkan “indak upek nan mambunuah” mukasuiknyo iolah kato-kato nan manyakikan sarato manjatuahan mental tu ndak akan manjadian nyao ilang.

Baiak sacaro tasurek atau tasirek, pepatah ko pado intinyo memang manuntun awak untuak indak balabiahan menarimo puji atau upek. Kito jan bagadang ati jikok dipuji, jan pulo sampai tapuruak karano mandapek upek.

Manuruik riwayat yang disampaikan oleh Imam Bukhari dan Imam Muslim, pujian ko dapek mandatangan 6 bahayo. 4 bahayo untuak urang nan mamuji, 2 untuak nan dipuji. Untuak nan mamuji, bahayo nan partamu iolah manjadi banduto. Urang nan suko mamuji biasonyo akan manyampaian sacaro balabiahan. Dalam balabiahan tu akan ado bagian dutonyo. Kaduo, karano inyo ndak terlalu kenal jo nan dipuji, mako akan ado pujian-pujian kosong. Katigo, alun tantu urang nan dipuji yo bana disanangi sahinggo akan timbua sipaik munapiak. Kaampek, bisa jadi nan dipuji ko urang nan zalim sarato fasik sahinggo karano dipuji inyo akan manjadi makin zalim.

Untuak nan dipuji ado 2 bahayo nan maintain. Partamu dapek manjadian sombong atau ongeh. Hal iko tajadi karano pujian tadi ndak disingkapi sacaro bijak. Kaduo, pujian ko dapek sajo manjadian diri makin maleh untuk mampaelokan diri. Hal iko tajadi karano inyo lah maraso pueh dek pujian tadi.

Salain pujian, upek juo dapek mandatangan bahayo ka urang nan manarimonyo. Nan iko labiah babahayo lo lai dampaknyo. Partamu dapek manjadian urang tu depresi. Kaduo dapek manjadian urang tu selalu manyalahan dirinyo ateh apo pun. Katigo dapek manjadian trauma. Kaampek mampangaruahi sipaik jo sikap urang tu. Mukasuiknyo inyo lamo-lamo akan manjadi sarupo apo nan diupekan tu. Kalimo manjadi ilang salero susah lalok. Kaanam pado akhianyo dapek manurunan daya tahan tubuah. Jikok kito pahami bana, upek ko labiah jauah iyo dapek mambunuah. Mukasuiknyo urang nan kanai upek jikok sabana barek tingkek depresinyo, bisa sajo inyo akhianyo mailangan nyaonyo jo caro bunuah diri.

Karano pujian sarato upek samo-samo babahayo, mako dalam pepatah Minang disampaian bana baso pujian ndak ka manganyang, upek ndak ka mambunuh. Aratinyo, kito ndak paralu balabiahan dalam manyingkapinyo. Katiko manarimo pujian, ado panduan dalam agamo Islam agar awak ndak tapadayo. Salah satu caronyo adolah jo mangana diri. Katiko mandapek pujian, kito harus maingek baso awak bukanlah urang nan sampono. Banyak kurang dan juo kesalahan dalam diri sahinggo sacaro indak langsuang ado usaho manakan raso bangga jo introspeksi tadi. Masih banyak aib kito nan urang ndak tau mako jan sampai talengah karano pujian. Jikok ado nan mamuji, cukuik ucapkan alhamdulillah sarato tarimo kasih. Lalu kana baso apo nan wak dapek atau wak punyo tu adolah karano izin Allah, mako ndak sapatuiknyo awak sombong.

Katiko manarimo upek, ado pulo caronyo supayo awak ndak tapuruak sahinggo manjadi stress. Caronyo jo mangana diri baso apo nan disampaian urang tadi dapek manjadian motivasi untuak jadi labiah elok. Ndak selalu upek tu dijadian hal nan buruak, tapi ado hal baiak nan ado di dalamnyo nan bisa dijadian positif. Bisa juo upek tadi adolah caro untuak juo mangana salah diri. Kadang kito adolah manusia yang panuah salah. Mako upek dari urang anggap adalah paingek supayo kito bisa mampaelokan diri. Jo caro itu, kito ndak akan tapuruak sahinggo mambunuah diri sarupo nan disabuik di ateh.

Jadi manusia lah fitrahnyo sanang dipuji, ndak sanang diupek. Kito jadian upek jo puji manjadi hal positif nan indak maarahan awak ka hal negative. Itu bana nan dipandu dek pepatah Minang nan alah kito bahas ko, “Indak puji nan manganyang, indak upek nan mambunuah”.

*Dosen Sastra Minangkabau FIB Unand


Wartawan : Eka Meigalia
Editor : bahren

Tag :#Langkan #Kato #Minangkabau

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com