HOME LANGKAN KATO

  • Senin, 7 Desember 2020

A

Carito
Carito

A

Oleh: Bahren*

              Bahasa Minang ko yo bitu banyak agak nyo nan paralu kito kaji jo kito sampaikan ka dunsanak-dunsanak nan lah satiok hari mamakai nyo atau dunsanak nan kabetulan lahia dari rang gaek urang Minang. Bak kato-kato rang tuo daulu ko he, tasabuik dalam pituah usang-usag dipobaki, lapuak-lapuak dikajangi. Mako limbak nan dari pado itu, takana pulo lah dek Kito nak bacarito pakarakro huruih “a” dalam bahaso Minagkabau sarato sagalo nan kaik bakaik jo huruih nan paratamo dalam urutan huruih bahaso latin , Baso Indonesia atau dalam baso Minangkabau. Baa bana huruih nan ciek ko, molah kito ansua bagulambek mampabincangannyo.

              Nan partamo, huruih ‘a’ ko iyolah huruih nan paratamo dalam sistim huruih nan kito pakai di dalam Baso Indonesia ataupun baso Minang dari puluahan huruih nan kito tau jo kito gunokan dalam kasaharian di kagiatan tulih baco. Nan ka duo huruih ‘a’ ko bisa ba arati apo jikok basuo dalam kato-kato, kutiko ado tanyo atau jawek nan biaso kito danga, sabagai umpamo kito buek kalimaik nan bak iko. “ Jo a pai jo itu pulo pulang", mako ‘a’ dalam kalimaik itu aratinyo apo (apa) dalam baso Indonesia nyo. sainggo jikok di dalam Bahaso Indonesia kato-kato tu manjadi " dengan apa berangat, dengan itu juga pulang"

              Salain, bisa diaratikan sabagai kato apo dalam kalimaik-kalimaik atau pun tuturan nan tangaran dek kito sahari-hari, huruih ‘a’ iko manuruik surang ahli baso minangkabau dari Parancis Gerard Moussay namoe, huruih ‘a’ jikok di sandiangkan jo kato nan lain bisa pulo mampunyoi arati apo sajo, misa kito caliak tutua nan sabuah ko. “a sajo saraik untuak tes pagawai taun kini”. Jikok ditenok tuturan nan sabanta ko tantu aratinyo manjadi apo sajo.

              Ado sabuah lai, jikoklak huruih ‘a’ tadi ditambah atau mairiagi kato ‘ba’ manjadi kato ‘ba a’ mako barubah pulo lah arati 'a' tadi manjadi ‘bagaimana’ dalam Bahaso Indonesia. Sabagai contohnyo bisa kito caliak dalam kalimaik barikuik ko “ba a den ka pai, hari ujan” bagaimana saya mau pergi, saat ini sedang hujan’ bitu aratinyo dalam baso Indonesia. Nan tarakir, ‘a’ ko bisa pulo diaratikan ‘apa yang..’ dalam baso Indonesia. Molah kito caliak pulo contoh nyo dalam tutua kato kasaharian awak. Kodok tangaran dek awak kalua kato-kato cando iko. “ a nan ka tajadi, tajadilah, den lah basaho sakuek tinago”. Dalam baso Indonesia bisa kito aratikan takah iko ‘ apa yang akan terjadi, terjadilah, saya sudah berusaha’

              Jikok dikana sarato diinok manuangkan, sungguah kayo baso kito ko. Walau hanyo ciek huruih sajo nan tampak, tapi bisa mambuek atau mampunyoi makna sarato arati nan babeda=beda pulo. Tagantuang dima lataknyo sarato kato apo nan basamo jo huruih ‘a’ ko. Ambo raso sabagai awa pambukak carito, inggan iko dulu kito mampabincangkan saluak-baluak baso Minang ko. Kok lai ado umua samo panjang sarato wakatu jo kasempatan kito urai jo curah papa kan pulo kato atau huruih nan lain.

*Dosen Sastra Minangkaba Unand

 


Wartawan : Bahren
Editor : bahren

Tag :#Langkan #Kato #Minang

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com