HOME LANGKAN CARITO

  • Jumat, 16 Agustus 2019

BARAMEH KAMEH-BAPADI MANJADI

Carito
Carito

BARAMEH KAMEH-BAPADI MANJADI

Oleh: Rona Almos

(Dosen Sastra Minangkabau FIB Unand)

 

Pulang sikola sore cako, Si Davin lah narunguik-runguik sajo. Bajalan kian kamari lah bak cando gosok arang. Satiok balega inyo marunguik juo, sambia mangecek barameh kameh, bapadi manjadi,… barameh kameh, bapadi manjadi. Itu sajonan diulang-ulang dek Si Davin lai agak sapuluah kali. Dek mancaliak laku jo tingkah nan bak kian, batanyo lah amak e ka Si Davin cako. Uda… manga uda Davin nak? Lah bantuak gosok-an arang nampak dek Mama. Bajalan sa kian, baliak kamari, nan muncuang Uda Davin manciloteh juo. Basabu juo barameh kameh, bapadi manjadi. Apo tu nak? Kato Amak e ka anak nyo nan paliang Gadang tadi.

Iyo… tadi di sakola Buk guru BAM Uda manyuruah mancari arati kato-kato nan tadi tu. Ma tantu dek Uda tu Ma. Barameh kameh, bapadi manjadi tu dek Mama. Itu nan disuruah dek bu guru BAM tu Ma. Mandanga kato anak nyo tadi, mako di datangi lah Si Davin dek Mamanyo, sambia di pangku dek amak e, bakato lah amak e tadi. Oooo itu, nan manjadi masalah dek Uda Davin nak. Iyo… semba Si Davin sakatiko tu juo. Kalau itu masalah nyo. Danga dek Uda elok-elok dih. Bia Mama jalehkan.  

Inyo biko mah, Kato barameh asa katonyo iyolah ameh, berasal dari kato dasa ameh ditambah kato ba- yang bapungsi sabagai imbuahan, manjadi kato barameh sahinggo mampunyoi arati punyo ameh, mampunyoi ameh, baharato atau kayo. Ameh iolah logam mulia yang bawarna kuniang dan bisa ditempa jo dibatuak. Biasonyo logam ko dijadian perhiasan barupo cincin, galang, dukuah, mainan kaluang dan lain-lain. Sacaro kimia, Ameh ko diagiah lambang Au jo nomor atom 79 dan bobot antomnyo 196,9665. Samataro kato barameh manganduang arti mampunyoi ameh (baharato, kayo). Sasudah tu ado kato kameh. Kameh aratinyo rapi, barasiah jo kuek. Namun ado pulo artinya nan lain dari koto kameh ko yaitu taratur.  Inggo di siko lai jaleh dek Uda tantang nan mama katoan tadi. Lai ma, kok biko kan tantu dek Uda.

Kini wak lanjuik an ka kato padi. Padi punyo namo latin oryza sativa. Padi iyolah tumbuhan yang mahasiaan bareh. Arti lain dari kato padi iolah butiran jo buah padi. Bagi masyarakat Minangkabau ameh jo padi marupokan barang yang baharago. Ameh jo padi sawaktu-waktu bisa dijua kalau dibutuhkan. Kaduo jenis harato iko dianggap bisa malapehkan kasulitan orang nan punyo. Pepetah di ateh manjalehkan ka kito/awak, bahwa orang yang dianggap atau dinilai barado jo bakacukiuk-an akan mudah mamanuahi sagalo kabutuhannyo. Limbak nan dari pado itu, bilo orang yang indak punyo ameh yang bisa nyo jua untuak kapambayia utang  sarato sagalo bantuak kabutuahan yang mandasak, tantu sajo inyo akan sulik untuak manyalasaikannyo. Baitu pulo bagi urang-urang nan punyo padi nan tasimpan, Bilo datang wakatu nan mandasak. Padi simpanan tadi bisa sajo satiok wakatu di ambiak untuak kadijadikan dijadikan pitih. Gunonyo indak lain dan tak bukan, untuak mamanuahi kabutuhan nan lain misalnyo katiko anak gadih ka manikah. Sabaliaknyo, bagi mereka yang indak punyo ameh jo padi bantuak kondisi nan di ateh, tantu iduiknyo akan taruih dalam kasulitan. Pepatah petitih nan sanada jo samo maknanyo banyanyi dek ameh sagalo kameh, dek padi sagalo jadi.

Kikiro dari nan mama katoan tadi, lai mangarati Uda tu? Makasuik sarato makna nan takanduang dari mamangan adaik Barameh Kameh-Bapadi Manjadi tu. Bitu bana adaik minang ko mambari kito ibaraik sarato kieh. Adaik kito di Minangkabau indak doh pernah maagiah ibaraik tu sacaro langsuang. Tapi cukuik jo kieh, makoyo ado mamangan lain nan bunyi nyo manusia tahan kieh, binatang tahan lacuik. Limbak nan dari pado itu, alah sapatuiknyo Uda jo kawan-kawan uda nan lain untuak kumbali baraja tantang adaik jo budaya kito Minangkabau, sainggo Minangkabau ko indak tingga di carito sajo tapi tetap dipalajari dek anak-anak mudo nyo sacarao sungguah-sungguah. Lah… Uda barusan tadi lah mandanga urang abang di musajik kan? Iyo ma…jawek Si Davin. Kini uda pai lah baruduak lai tu lansuang ka musajik untuak sumbayang bajamaah. Adih ma.. Si Davin pun pai ka sumua mambiak aia uduak sudah tu nyo lansuang ka musajik untuak sumbayang.  

 


Wartawan : RONA ALMOS
Editor : Bahren

Tag :# Langkan # curito #minang

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com