HOME LANGKAN KATO

  • Rabu, 31 Maret 2021

Tak Ado Gadiang Nan Tak Ratak Tak Ado Mingkudu Nan Tak Bagatah

Eka Meigalia, M Hum. dosen Sastra Minangkabau FIB Unand
Eka Meigalia, M Hum. dosen Sastra Minangkabau FIB Unand

Tak Ado Gadiang Nan Tak Ratak Tak Ado Mingkudu Nan Tak Bagatah

Oleh: Eka Meigalia*

Biasonyo kito mandanga papatah ko sabateh sarupo apo nan ado di judul sajo. Baiak dalam bahaso Minang atau pun bahaso Indonesia, papatah nan iko acok didanga. Tapi sabananyo dalam papatah patitih di Minang ko, ado sambuangannyo. Baiko bunyinyo.

“Tak Ado Gadiang Nan Tak Ratak Tak Ado Mingkudu Nan Tak Bagatah”

Dari papatah di ateh, kato gadiang memang lah biaso wak danga. Dalam bahaso Indonesianyo disabuik juo ‘gading’. Gadiang ko adolah sajinih gigi tariang nan ado di babarapo binatang. Nan acok wak caliak ado di gajah. Baiak ketek atau gadang, gadiang ko ado ratak-ratak aluihnyo. Kato ratak di siko dapek diaratian jo ‘nampak ado garih-garihnyo pado barang nan biasonyo kareh’. Warnanyo indak pulo putiah barasiah. Nan sambuah basarobok tu warna nan manguniang jo ado itam-itam sarupo bakarak. Samantang baitu bantuaknyo, gadiang ko sangaik baguno untuak binatang nan punyo. Biaso digunoan dek binatang tu untuak manggali atau ka jadi sanjato untuak bacakak. Dek gajah, gadiang ko bisa untuak malawan binatang lain nan jadi musuahnyo. Bisa juo untuak mancari makan, atau mamindahan bando barek.

Kato lain nan ado dalam papatah di ateh adolah mingkudu. Mingkudu adolah sajinih buahan nan dalam bahaso Indonesia disabuik juo buah mengkudu. Buah ko bantuaknyo bulek sarupo talua. Isinyo bawarna putiah karuah banyak bijonyo. Satiok buah mingkudu memang agak bagatah. Gatah adolah sajinih bando caia nan punyo sipaik malakek. Jadi gatah ko lah nan ado di satiok buah mingkudu. Salain tu, raso buah ko agak asam, agak babaun, jo bantuaknyo indak rancak dicaliak. Samantang pun baitu, buah ko sangaik banyak manpaaiknyo. Diantaronyo dipicayo bisa manurunan darah tinggi.

Sacaro umum, papatah ko manunjuakkan apo-apo nan lah tasurek ateh ciptaan Allah. Gadiang taciptanyo memang taruih ado rataknyo biapun ratak tu aluih. Samantaro mingkudo alah tacipta pulo ado manganduang gatah. Mako apo nan tasurek tu indak dapek disolang. Dari apo nan lah dijalehan di ateh, nampak pulo baso apo-apo nan nampak buruak atau kurang dek mato manusia, tanyato ado manpaaik atau guno nan sangaik gadang di baliak tu. Sarupo gadiang tadi nan untuak gajah sangaik bamanpaaik. Kini ko malah bamanpaaik pulo dek manusia sahinggo banyak nan mambunuah gajah hanyo untuak mandapekan gadiangnyo. Baitu pulo jo buah mingkudu nan dari bantuak jo rasonyo indak rancak sarato indak lamak, ruponyo sangaik bamanpaaik sahinggo banyak pulo manusia nan maolahnyo untuak ka jadi ubek. Aratinyo, satiok nan ado kurang jo indak samporono, pasti ado sisi lainnyo nan samparono. Ado baiak di baliak nan buruak, ado elok di baliak nan ndak elok.

Jikok dibaokan ka pribadi awak masiang-masiang, ado palajaran baso manusia ko indak pulo ado nan samparono. Satiok urang pasti kurangnyo. Tapi di baliak tu satiok urang ko pasti pulo ado kalabiahannyo nan bisa jadi indak dipunyoi dek urang lain.

Di siko awak baraja pulo untuak indak mamandang randah atau hino apo pun, bahkan siapo pun nan ado di dunia ko. Jikok dari bantuak indak rancak sarupo buah mingkudu ko, tanyato sangaik banyak manpaaiknyo. Baitu pulo manusia. Jikok ado nan sapinteh lalu rasonyo indak manakah, bisa jadi inyo punyo apo nan indak awak punyo. Bisa jadi inyo cerdas di ateh rato-rato. Mako di siko awak diajaan juo untuak saliang maharagoi. Jan saliang marandahan atau mahina apo pun atau siapo pun nan ado di dunia ko. Jaleh, ciptaan Allah indak ado nan sio-sio.

* Dosen Sastra Minangkabau Unand

 


Wartawan : Eka Meigalia
Editor : bahren

Tag :# Langkan # Kato # Minangkabau # Eka Meigalia

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com