- Jumat, 14 Februari 2025
Sako Jo Pusako: Banang Merah Yang Manjahit Identitas Kaum Minangkabau

Sako jo Pusako: Banang Merah yang Manjahit Identitas Kaum Minangkabau
Suku Minangkabau dikana juo sabagai Salah ciek suku yang adoh di Indonesia, suku Minangkabau ko punyo sistem sosial yang unik yoitu menganut sistem matrilineal, dalam sistem ko adoh duo konsep pantiang yang jadi pila utamo indentitas suku ko, yoitu sako dan pusako.
Kaduonyo bukan sakada warisan dari laluhu, tapi simbol kuek yang maikek tali persaudaraan antaro suku, yoitu sako dan pusako, nilai nilai adaik Minangkabau supayo taruih hiduik, dan di warihkan dari ganarisi ka ganarisi, dan iko juo untuak manjago jati diri dan kabasamoan dalam satioklkehidupan masyarakaik
Apo Itu Sako jo Pusako?
Jadi sacaro sadarhanonyo, sako iyolah gala adaik yang di agih sacaro turun tamurun dalam garih katurunan kaluarga ibu. Gala ko biasonyo diagihan kapado laki laki yang di pacayo untuak mampin sabuah kaum, kayak datuak, imam, atau bisa juo khatib. Tapi, jan salah sangko lo, gala ko bukan hanyo sabateh hiasan di muko namo, adoh tanggung jawab yang gadang yang haruih di pikua oleh seorang pampimpin kaum, mulai dari manjagi adaik,manyalasaian parmasalahan di kaum, hinggo mangatur kahidupan sosial yang adoh di kaum
Babeda dari sako, pusako merujuak kapadoHarato warisan ko juo di wariskan lewaik garih katurunan ibu. Pusako ko barupo tanah wasiat, sawah, jo rumah gadang, dan harato haroto lainyo. Namun, pusako ko bukan hanyo sakada soal harato, tapi labiah dari tu, pusako ko iyolah simbol kasinambungan dalam kahidupan ko dan jugo sabagai bukti adonyo sabuah kaum, urang minang ko pacayo bahwasanyi pusako ko iyolah tampek bapijak, tampek dimanyo kambali, dan pusako ko juo iyolah lambang indentitas yang indak buliah ilang
Hubungan arek Antaro pusako jo sako?
Kalau di ibaraikan, sako jo pusako ko kayak punyo duo sisi yang indak bisa di pisahan. Sako mawakili aspek soasial, sadangkan pusako ko mawakili aspek material. Urang pamagang sako ko kayak datuak ndak hanyo untuak di hormati karano nyo adoh gala, tapi jugo karano kamampuanyo untuak mangelola pusako ko dan manjago hubungan kaum.
Pusako, jadi pusako ko bukan hanyo sakada warisan benda mati, karano pusako ko inyo iduik dalam ingatan kasaharian masyarakaik,tanah warisan,misalnyo, bukan hanyo soal sabateh bara luehnyo tanah tu, tapi soal baa tanah tu manjadi sumber kehidupan di kaum. Tanah ko punyo carito sejarah, dan makno yang sangaik mandalam. Urang minang ko mayakini, kahilangan pusako samo se jo kahilang jati diri.
Bagaimano Proses Pewarisan Sako dan Pusako?
Proses pawarisan sako ko ndak hanyo tajadi sacaro sambarangan, yo panjang prosesnyo, yoaitu malakuan musyawarah adaik yang malibaikkan kaum, niniak mamak, dan panghulu untuak manantuan sia yang cocok manyandang gala ko. Calon panrimo gala ko harus mamanuhi syarat, kayak punyo jiwa ka pampinan dalam dirinyo, mampu jadi panutan, sarato punyo sikap bijaksana dalam mangambiak kaputusan, jadi, mekipun sako ko iyolah warisan, akan tatapi bukan barati bukan langsuang di wariskan ka siapo sajo tanpa adohnyo patimbangan yang masak
Babeda jo sako, pusako ko di wariskan langsuang kapado padusi dalam garih katurunan ibu, jadi tetap sajo di paciak niniak mamak. Niniak mamak ko batugas mamastian bahwasanyi pusako ko digunoan untuak kapantiang basamo, bukan untuak kapantiang pribadi
Ada pepatah Minangkabau yang bilang, “Pusako indak dapek dijua, indak dapek digadai, indak dapek dipindah tangan ka urang lain.” Artinya, pusako nggak bisa dijual, digadai, atau dialihkan ke orang luar. Pusako adalah milik bersama, simbol persatuan, dan harus dijaga sebaik mungkin.
Filosofi di Baliak Sako dan Pusako?
Orang Minang hidup dengan filosofi “Adat basandi syarak, syarak basandi Kitabullah.” Filosofi ini menggambarkan bagaimana adat dan agama berjalan berdampingan dalam kehidupan sehari-hari. Dalam konteks sako dan pusako, filosofi ini mengajarkan bahwa kepemimpinan dan harta warisan harus dikelola dengan prinsip keadilan, kebijaksanaan, dan tanggung jawab moral.
Sako mengajarkan tentang pentingnya kepemimpinan yang adil, tegas, dan mengayomi. Seorang Datuk bukan hanya pemimpin di atas kertas, tapi juga harus bisa menjadi contoh dalam perilaku sehari-hari. Ia harus bijak dalam mengambil keputusan, adil dalam menyelesaikan perselisihan, dan mampu menjaga kehormatan kaumnya.
Sementara itu, pusako mengajarkan tentang pentingnya menjaga kebersamaan dan solidaritas. Pusako adalah milik bersama, bukan milik pribadi. Nilai ini mengajarkan bahwa hidup bukan hanya soal mengejar kepentingan pribadi, tapi juga soal bagaimana kita bisa hidup berdampingan, saling membantu, dan menjaga warisan leluhur.
Tantangan dalam Menjago Sako dan Pusako?
Di baliak nilai luhurnyo nan takanduang di dalam sako jo pusako ko tantu adoh tantangan yang harus di hadapi, salah cieknyo yaitu konflik pewarisan. Ndak jarang tajadi pasalisihan di antaro anggota kaum, tarutamo katiko adoh sabuah pabedaan pandapek soal sai yang pantas untuak manyandang hak sako ko atau baacaro mangalola pusako ko.
Salain tu, parubahan pola piki ubtuak ganarasi ko jugo jadi tantangan tasandiri, apo lagi di era kini ko, ndak sadoalahan urang minang ko punyo kadakean jo tanah pusakonyo ko. Adoh yang maliek pusako ko cuman hanyo sabateh harto sajo, bukan untuak jadi simbol identitas, hal ko kadang mamicu untauk manjua atau mangaliahkan hak ateh pusako, maskipun bantantangan bana jo adaik
Namun bagitu, kakuatan adaik minang ko talatak kapado kamampuanyo untuak baradaptasi tanpa hilnyo jati dirinyo, kayak filosofi yang ciek ko " Di ma bumi di pijak disitu langik di junjuang".
Salamo nilai nilai adaik ko tatap di sanjuang tinggi, sako jo pusako ko akan taruih manjadi panjagi identitas kaum Minangkabau, apopun patanganyo.
(Penulis: Mahasiswa Sastra Minangkabau, Universitas Andalas)
Editor : melatisan
Tag :#Sako jo Pusako #Minangkabau
Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News
Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com
-
SIGINYANG SALUANG PAUH: MENJAGA WARISAN BUDAYA MINANGKABAU DI KOTA PADANG
-
GALA: GELAR ADAT YANG MENJADI IDENTITAS MASYARAKAT MINANGKABAU
-
PERAN IBU DAN MAMAK DALAM KELUARGA MINANGKABAU: MENGAPA AYAH HANYA TAMU?
-
SISTEM KEKERABATAN MATRILINEAL MINANGKABAU: MENGAPA LAKI-LAKI MENJADI PILAR KOMUNIKASI ANTAR SUKU?
-
PERAN HARIMAU NAN SALAPAN DALAM PERANG PADRI: KONFLIK YANG MENGUBAH MINANGKABAU
-
SAWAHLUNTO KOTA LAYAK ANAK DAN PENDAPATAN DAERAH
-
MEROSOTNYA KEPERCAYAAN PUBLIK TERHADAP POLRI: ANTARA "KEBAPERAN" DAN REFORMASI YANG DIPERLUKAN
-
TRADISI MAANTA PABUKOAN KE RUMAH MINTUO DI PESISIR SELATAN: WARISAN BUDAYA RAMADAN MINANGKABAU
-
TRADISI PACU KUDO: AJANG SILATURAHMI DAN TRADISI BERKUDA DI PAYAKUMBUH
-
MERAJUT KEBERSAMAAN DALAM KERAGAMAN: REFLEKSI DARI TADARUS PUISI & PAMERAN PUISI EKSPERIMENTAL