HOME LANGKAN CARITO

  • Kamis, 10 Oktober 2019

Mambunuah Maiduiki , Maampang Malapehan

Carito
Carito

Mambunuah Maiduiki , Maampang Malapehan

Oleh : Dea Agustin*

 

            Assalamu’alaikum dunsanak sadonyo, alah pernah sanak mandanga mamangan adaik Mambunuah Maiduiki, Maampang Malapehan? baa manuruik sanak mandanga mamangan di ateh?  pasti ngari sarato takuik mandanga nyo, karano ado kato “mambunuah” kan?. Awak bak itu pulo mah sanak. Tapi iko adolah mamangan adaik yang mampunyoi mukasuik sarato arati nan dalam mah sanak. Baa kok bak itu dek sanak, mari awak kubak mukasuik mamangan adaik Mambunuah Maiduiki, Maampang Malapehan ko sanak .

            Awak mulai dari arati katonyo ciek-ciek sanak. Dari kato mambunuah asa nyo dari kato bunuah nan diagiah awalan maN- dalam caro bahaso Indonesia nyo  mah sanak nan pungsinyo sabagai imbuhan. Sainggo kato nantun manjadi kato mambunuah yang arati mangarajoan karajo bunuah atau ma abihkan angok urang, binatang sarato tinaman. Bunuah aratinyo mahilangan nyao, bisa nyao apo ajo sanak sarupo manusia atau binatang. Jadi kato mambunuah ko samo jo maabihan nyao sacara sangajo mah sanak. Sasudah tu ado kato maiduik-i, kato maiduiki ko asa katonyo iyolah dari kato iduik nan diagiah awalan ma-, jo akhiran –i nan barati malakukan karajo maiduiki. Maiduiki aratinyo manjadian (mabuek atau manyababkan) barang sasuatu manjadi iduik. Maiduikan ko arati indak mabunuah do sanak, balawanan arati mambunuah ko samo maiduiki nak sanak.

            Wak lanjuik an ka kato maampang. Kato maampang ko barasa dari kato ampang nan ditambah jo imbuahan ma- yang pungsinyo manjadikan kato maampang sahinggo mampunyoi arati malakukan karajo ampang. Ampang ko samo juo mukasuiknyo jo ambek mah sanak, sasuatu yang maambek. Jadi kato maampang aratinyo mambuek sasuatu (pajalanan, karajo atau lainnyo) manjadi lambek atau indak lancar, bisa juo maampang urang lalu atau maampang aia mailia. Barikuiknyo kato malapehan. Kato malapehan ko asa nyo dari kato lapeh nan diagiah awalan ma- jo akhiran –an sahinggo mampunyoi arati malakukan karajo atau manjadian lapeh. Kato lapeh aratinyo indak tarikek atau indak takabek bisa juo mampunyoi arati bebas. Jadi malapehan ko samo jo indak taikek atau mambiyaan lapeh, bisa contohnyo malapehan urang nan awak sayang sanak hehehe mukasuiknyo malapehan urang lalu sanak atau malapehan aia nan mangalia bisa juo sanak. Arati maampang ko balawanan pulo samo malapehan sanak.

            Mukasuik sarato makna yang takanduang dalam mamangan adaik Mambunuah Maiduiki , Maampang Malapehan ko  iyolah mamangan adaik ko maajakan awak supayo dalam mangkritik atau maagiah tanggapan dalam sasuatu hal tu harus adoh pulo solusinyo atau jalan kaluanyo untuak masalah tu. Parilaku tu aruihlah ado pado satiok urang, nan labiah utamonyo aruih ado pado diri saurang pamimpin.

Misalnyo sajo dalam linkungan kampus sanak, di dalam sabuah organisasi mampunyoi ketua atau pamimpin organisasi itu. Pamimpin organisasi tu iolah urang nan ditinggikan sarantiang didahulukan salangkah. Jikok pimpinan tu malarang anggota yang adoh dalam organisasi tu, inyo harus mambarikan alasan sarato panjalesan yang masuak aka apo sabek inyo maagiah larangan. Indak hanyo itu, surang pamimpin musti mambarian solusi nan labiah baiak nan bisa dikarajokan untuak anggota organisasi yang dilarang dek pipinan tu. Salain itu, pamimpin tu harus bisa pulo manjalehan apo nan rancak dari solusi yang pamimpin tu musti agiahan ka anggota organisasi nyo. Sakaligus maagiah tunjuak aja sarato solusi yang diagiah dek pemimpin ko, supayo anggota yang dilarang dapek manangkok atau bapikia baso pamimpin tu indak asa larang sajo dan yang dipimpin indak maremehan kamampuan pamimpin nyo tu.

 

*Mahasiswa Sastra Minangkabau FIB Unand


Wartawan : Dea Agustin
Editor : bahren

Tag :# Langkan # curito #minang

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News