HOME LANGKAN CARITO

  • Kamis, 3 Oktober 2019

TAKABUA

Carito
Carito

Takabua

Oleh : Hamza Afra Joneidi*

           

Katiko bacarito binatang di tangah rimbo, ado babarapo di antaro namo binatang tu nan dak buliah disabuik sumbarangan. Apo lai mangecek takabua. Di Minangkabau, binatang nan paliang ditakuik-an bana dek urang iolah Harimau (Imau) . Kalau di Minang ko, Imau tu acok disabuik juo jo “Inyiek Imau”. Jadi, dek ado kapicayoaan dak buliah takabua samo Inyiak Imau,  urang-urang Minang harus manjago keceknyo kok barado di tangah rimbo, atau kok di kampuang nan tapancia jak di urang rami.

            Biasonyo satiok nagari di Minang ko, punyo Inyiek panjagonyo masiang-masiang. Jadi, kok ado Imau Antau nan datang ka nagari tu, Inyiek panjago nagari ko lah nan ka malawan Imau Antau nan datang tu. Imau Antau iolah Imau nan suko bapindah-pindah ka tampek nan lain. Jadi, di Minangkabau ko, ado pulo Imau tu nan pai mantau. Tujuannyo untuak hiduik sarato mancari tampek tingga.

            Inyiek Imau ko jarang bana ko mancaliakan bantuak nyo ka urang-urang di nagari. Karano ado sumpah sotiahnyo samo urang nan hiduik katiko dulu. Inyiek Imau ko buliah  mancaliakkan bantuaknyo,  katiko ado urang-urang nan takabua sarato baunan-unan di tangah rimbo. Takabua tu samo jo gadang ota sarato mangecek sumbarang apo lai mangecek nio mancaliak Inyiek Imau tu. Kalau baunan-unan di tangah rimbo iolah mamintak makanan nan dak ka mungkin di tangah rimbo. Sarupo nio samba dagiang, atau nio minum aia manih. Sadangkan, katiko itu nan diminta indak ado. Biasonyo baunan ko bisa mandatangkan Inyiek tu, kalau mangeceknyo ko indak singajo. Kalau takabua, keceknyo tu disangajo bana.

            Di daerah Padang Laweh, Kabupaten Sijunjuang. Pernah Inyiek Imau tu mancaliakkan bantuaknyo ka urang nan pai baburu ungge ka rimbo tuo jo sinapang angin. Iko tajadi karano urang baburu tu mangecek takabua. Namonyo Sijompili. Sijompili ko pai baburu baduo jo kamanakannyo nan banamo Bujang Saranan. Jadi, kalau urang ko lah baduo, garah nan inyo karajon tu bisa-bisa labiah pado batehnyo. Karano kaduonyo punyo caro malawak suran-surang.

            “ Nan, lah bara ikua dapek ungge tu? Lah dapek agak sasamba ndak?” Sijompili batanyo sambia mancaliak ka kayu-kayu gadang nan ado.

            “Limo ikua baru nyo Mak, Limo tu dak dapek sasamba beko do ma” Saranan manjawek sambia maangkek kuntuang nan baisi buruang tu.

            “Alah ma Nan, Limo tu lah sasamba Mamak mah. Kalau nakan ndak usah se lai”. Jawek Sijompili sambia taruih mancaliek buruang untuak ditembak.

            “Ma bisa mak. Lah ketek lo kaki wak dek bajalan ka tangah rimbo ko Mak. Dak talok pai ngawanan Mamak ajo dek awak do. Kalau dicaliak-caliak, mamak dak lo talalu pandai bana manembak ungge ndo de mah. Duo puluah tigo latuih sinapang tu, limo nan jatuah dek mamak nyo. duo diantaronyo, kanai salayang lo dek mamaknyo. Jatuah dek takajuik tibonyo”. Jawek Saranan sambia manunjuak duo buruang “barobah rimbo” nan lah dibantai.

            “Eh eh eh, nakan lah pandai lo mangecek mode tu kini yo. Dari pado nakan, lai juo lah raso mamak lai. Nakan jan ka manembak, mambedaan ungge nan buliah dimakan jo nan indak buliah se, alah bingung 44 kaliliang”. Baleh Sijompili sambia galak-galak mancemeeh nakannyo surang.

            Hari lah mulai galok karano lah ado “Gabak di Hulu”. Bararti tando-tando ka hujan nan ka turun. Karano rimbo ko indak dijadian parak dek urang Padang Laweh, jadi rimbo ko masih rancak alaminyo. Karano itu, untuak baburu buruang, urang-urang Padang Laweh banyak pai manembak ka rimbo ko. Tantunyo, urang langang di tangah rimbo. Dek lah panek Saranan malangkah, makan nan lah habih, garah nan indak juo baranti. Dak singajo lah dek Saranan takabua mangecek katiko itu.

            “Mamak banyak jawek so lah. Jan kan ungge, binatang nan paliang gadang di rimbo ko lah pernah ambo manembak nyo”. Jawek Saranan sambia duduak baranti dek lah panek.

            “Apo nan nakan kecekan ko. Ko ditangah rimbo ma nakan. Dak elok ngecek mode tu.” Jawek Sijompili nan lah mulai takuik.

            Baranti lah mamak jo kamanakannyo tu dakek batang aia katek sambia manunggu ungge mandi. Biasonyo, jam satangah satu siang samo samo jam limo patang, ungge nan ado dirimbo tu turun ka anak sungai untuak pai mandi. Jadi, baranti lah urang baduo tu, walau hari agak galok, biasonyo ado juo ungge tu nan datang untuak pai mandi. Diataronyo, buruang Barobah Rimbo, Barobah Gunuang, Kutilang ameh, jo Sipocah Kunik. Ungge-ungge nan ampek macam ko, iolah ungge-ungge nan dak pernah lupo mandi. Jadi, Sijompili samo Saranan nio mananti ungge nan ampek macam tu.

            Iko iolah carito nan lah pernah dirasoan dek urang. Dak lamo sudah tu, aniang lah sado buruang nan ado di rimbo tuo tu. Ilanglah bunyi Kutilang Ameh, kur kur kuur Barobah Rimbo sarato bunyi ungko nan sarupo urang basorak. Tantunyo, binatang di rimbo tau, apo nan ka tajadi. Hari lah batambah galok pulo. Akhirnyo mamak jo kamanakan tu, kan pulang ka rumah nyo lai. Karano buruang indak juo kunjuang turun sarato Sijompili lah mulai agak takuik pulo.

            Dibaliak kayu Bayu nan gadang tu, tadanga lah suaro langkah kaki dek nan baduo ko. jarak kayu jak urang baduo ko labiah kurang tigo puluah meter. Tasirok lah darah Sisaranan. Mamaknyo samakin takuik dibueknyo.Karano lah takuik, dipompa lah sinapang tu sampai duo baleh kali dek Sijompili. Ikolah nan tacaliak dek urang baduo tu. Binatang nan paliang gadang di tangah rimbo tu.

            Bajalan lah sa ikua inyiek Imau jak baliak Batang Kayu Bayu tu. Naiak turun kuduaknyo, panjang ikua nan labiah pado saeto,Gigi sariang na nampak kalua jak di muluiknyo, Lidah tajuntai ba aia liua, balang hitam kuniang nan lakek di badannyo, sarato garembe bulu nan ado di badannyo, mambuek Sijompili samo Saranan mati langkah, badan dingin, indak bisa mangecek dek mancaliak. Tapi, Inyiek Imau tu indak mandakek ka urang baduo nan mati raso tu. Labiah tapeknyo, inyo hanyo malinteh untuak mancaliakan bantuaknyo sajo. Badan Inyiek Imau tu, gadang dari pado pintu rumah, Kalau dibandiang jo Imau nan ado di Tampek Wisata, Imau nan nampak ko jauah labiah gadang dari pado itu. Sasudah labiah kurang sapuluah datiak, Inyiak tu pai lah ka baliak batang kayu nan panuah dek sama-samak dalam sakaliliangnyo.

            Limo baleh minik sasudah Inyiek tu pai ka baliak batang kayu nan panuah samak dalam, barulah bisa manggarik badan urang baduo tu. Samanjak itu lah, di sabuikan dek Sijompili ka kamanakannyo nan baru barumua tujuah baleh tahun tu. Kalau ka rimbo tuo Padang Laweh ko, jan sakali-kali mampagarahan nan indak-indak, jan sakali-kali takabua, kalau itu tajadi,  kayak ikolah nan ka tajadi. Walau sakali saumua hiduik, nampaknyo Inyiek Imau tu, mambuwek Sijompili samo  Si Saranan labiah manjago kato jo tindakannyo katiko sadang di dalam rimbo. Itulah pasan nan nio disampaian dek Inyek Imau tu sabananyo.

           

           

            *Mahasiswa Sastra Minangkabau FIB Unand


Wartawan : HAMZA AFRA JONEIDI
Editor : bahren

Tag :# Langkan # curito #minang

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com