HOME LANGKAN CARITO

  • Selasa, 7 Mei 2019

Masuak Narako Lah, Ayah!

Carito
Carito

Masuak Narako lah, Ayah!

By: Fitriyani*

            Pado jaman daulu, di kampuang ketek nan rancak, damai jo subur. Tinggalah sabuah keluarga sederhana nan iduik bahagia. Keluarga tu ado Ayah (Syafrudin/Pudin), Ibu (Rama) jo tigo urang anak. Anak nan partamo laki-laki banamo Nasir, anak kaduonyo anak padusi banamo Nursa, anak ka tigonyo laki-laki banamo Safar.

            Pado wakatu itu hari, kampuang nan subur dilando dek musim kamarau nan sangaik panjang. Tumbuh-tumbuhan mati, taranak baitu pulo mati kasadonyo, sumber aia lah mulai kariang dan panyakik kulik manimpo masyarakat kampuang nantun. Masyarakat iduik mularaik jo kalaparan, tamasuak keluarga Pudin. Keluarga nan mulonyo iduik bahagia, kini indak lai. Apo lai ditambah si Rama, bini Pudin, nan disarang panyakik kulik nan manjajok an. Kulik Rama panuah bintiak-bintiak merah bananah. Badannyo kuruih dibueknyo, muko pucek, mato jo pipinya cakuang. Rama satiok hari hanyo takulai lalok di tampek tidua. Indak talok manga-manga lai. Pudin paniang mancaliak bininyo hanyo lalok sajo. Kian kamari mancari Pudin mancari ubek untuak bininyo. Tapi, indak ado ubek nan bisa mambuek panyakik bininyo tu cegak. Piti ka paubek jo pasadioan makanan samakin lamo samakin abih.

            Akhianyo Pudin mamutuihan untuak mancari karajo ka Padang. Mancari nafkah untuak bini jo anak-anaknyo. Inyo maraso kalau ka Padang, iduik jo kebutuhan tapanuahi, inyo bisa maubek bini jo mambiayai anak-anaknyo.

Hari barangkek pun lah tibo. Sasudah pamit jo bini jo anak-anaknyo, Pudin bajalan melalui hantaran pasawahan kariang untuak sampai di sabuah jalan. Jalan tu adolah jalan panghubuang antaro kota Padang jo kampuangnyo. Jo tas gadang hitam yang cukuik gadang, Pudin tagak di tapi jalan di dakek sabuah batu gadang mananti tumpangan. Si Suluang nan wakatu itu baumua duo baleh tahun ikuik maantaan ayah mananti tumpangan. Sadangkan Nursa yang umuanyo salisiah limo tahun dari si Nasir sadang manjago ibu jo adiaknyo nan baumua satahun.

Alah sakian lamo manunggu, akhianyo datanglah saurang apak tuo mambao oto bawarna ijau langik. Oto tu tampak labiah tuo lo dari umua urang nan punyo. Oto nan sajenis pick up tu maangkuik batu-batu karekel nan dimasuakan ka dalam karuang. Batu tu bantuaknyo baru diambiak dari sungai nan kariang dan dibaok ka Padang untuak ka dijua.

Pudin malambaian tangan mambarantian oto nan ijau langik tu. Oto tu pas baranti di satantang pudin bana.

“Apo kaba?” sapo nan baok oto.

“Iko Pak a, lai dapek ambo manumpang di oto apak sampai ka Padang, Pak?” kecek Pudin mamintak izin ka apak tu.

“Mari, naiaklah ka oto ambo, ambo yo surang lo bajalan kini ko nyo. Tuan pun bisa manjadi kawan maota ambo salamo dijalan. Marilah tuan, barangkek kito lai”

Nasir manyalami ayahnyo ka pai jo barek ati. “Ayah capek pulang dih, yah. Jan lamo bana ayah maninggaan kami”

“Eee indak, ndak ka lamo-lamo bana Ayah di Padang do. Ang jago Ibu jo adiak-adiak ang muah”. Pasan Pudin ka anaknyo. Sudah itu Pudin langsuang naiak ka oto nan ka ditumpanginyo.

Lah anam jam bajalan, sampailah urang baduo tu di Padang. Pudin mamintak tarimokasih ka urang nan alah basadio ati manumpangan inyo.

Lah duo taun lamonyo Pudin di Padang. Karajo manjadi supir angkot. Hari Sabtu siang, wakatu sadang mananti panumpang, datanglah padusi ka angkot si Pudin. “Da, tolong ambo ciek, barang ambo banyak. Lai bisa Uda antaan ambo ka rumah kini?” tanyo Padusi tadi. Padusi nan sekitar baumua tigo puluah limo taun tu mangecek sambia manunjuak ka tumpuak an barangnyo.

“Lai ni, siko lah ambo antaan” kecek Pudin. Pudin jo sanang ati maangkek barang tu, karano memang dari pagi inyo indak ado panumpang. Barangnyo banyak, sampai panuah oto si Pudin tu dek barang-barang urang tadi. Sasudah barang-barang tu dimuek, barangkek lah Pudin jo panumpangnyo tadi.

“Barang sabanyak ko, untuak a ko, Ni?” tanyo Pudin.

“Ooo iko untuak isi kadai di rumah, Da. Isi kadai di rumah lah abih, tu bajapuik ka kadai nan tadi tu”.

“Kadai nan tadi tu uni lo nan punyo?” tanyo si Pudin baliak.

“Iyo, tapi ado anak buah ambo nan maurus kadai tu, Da. Ambo maurus nan di rumah, sambia manjago laki ambo. Biasonyo lai ado laki ambo nan manjapuik barang ko, tapi kini ko inyo sadang sakik, tu ndak bisa ditinggaan lamo-lamo do” jawek padusi tu. “Uda, lah lamo jadi supir?” tanyo si Padusi baliak.

“Ambo lah duo taun jadi supir. Kadang-kadang lai ado panumpang, kadang-kadang indak. Kalau lai hari sakolah, yo lai rami anak-anak. Tapi kalau lah hari libur, ndak ado baurang do” kato Pudin ka uni tadi.

“Ooo... kalau baitu baa nyo da, jo ambo jo lah Uda karajo, ambo kini ko sadang cari urang untuak ka supir juo mah da. Gajinyo sakali sabulan. Kok lai namua pulo uda e, kalau indak, indak baa pulo do, ambo cari nan lain”

Mandanga kato nan bak kian, tagarik lah ati si Pudin nak ka karajo jo urang nan diantaannyo ko. Daripado den manjadi supir angkot ko, rancak jadi supir maangkuik barang lai, kecek Pudin dalam hati.

Lah anam taun balalu. Kini Pudin lah manjadi laki Wati, urang nan daulu mamintak Pudin manjadi supirnyo, induak samangnyo nan daulu. Duo taun partamo Pudin bakarajo manjadi supir angkuik barang si Wati, salamo duo taun tu pulo Pudin manyimpan raso ka si Wati. Si Wati pun diam-diam manyimpan raso lo ka Pudin, tapi karano inyo lah balaki, Wati diam jo nyo. Taun katigo, laki Wati maningga karano panyakiknyo. Alah abih maso iddah nyo, baru lah Pudin mangecek ka Wati kalau inyo baniaik ka manjadikan Wati bininyo.

Samanjak manjadi laki si Wati, iduik Pudin lah sanang. Inyo kini karajo malanjuik an usaho bininyo. Inyo kini lah manjadi bos urang. Bak dapek durian runtuah, Pudin sakutiko manjadi urang kayo sahinggo mambueknyo lupo jo anak bininyo di kampuang. Pudin asik jo bininyo nan kini, ndak takana jo bininyo dulu nan ditinggaannyo kutiko sadang sakik.

Nursa, anak kaduo Pudin, salamo salapan taun mananti, namun ayahnyo tak kunjuang pulang. Ibunyo lah maningga sataun samanjak ayahnyo pai. Sadangkan udanyo si Nasir, sampai ati pai antah kama maninggaan adiak-adiaknyo nan masih ketek-ketek tu. Inyo indak talok manangguang baban si Nursa jo si Safar. Tinggalah si Nursa baduo jo adiaknyo. Antah kama ka mangadu, Nursa gadang surang diri di kampuangnyo salamo ko.

Kini Nursa lah baumua limo baleh taun, sadangkan Safar baumua sambilan taun. Nursa ko anaknyo taaik ka agamo, satiok hari inyo tarui ka musajik, badoa mamintak supayo ayahnyo capek pulang. Kini taniaik di ati Nursa ka manuruik ayah ka Padang. Dibungkuih lah kain, di lakek an lah jilbab, Nursa baduo jo adiaknyo barangkek ka Padang.

Lah tibo Nursa di Padang, dicari lah musajik ka tampek sumbayang sarato ka tampek malapehan panek sapanjang jalan tadi. Lah dapek musajik, nursa maambiak aia ka sumbayang. Sasudah sumbayang Nursa langsuang badoa, mamintak supayo inyo capek basuo jo ayah kanduang.

Lah ampia sataun pulo lamonyo Nursa di Padang, tapi alun jo basuo jo ayahnyo. Salamo ko Nursa tingga di rumah urang saangkek jo ibunyo nan lah maningga, tapi urang tu indak punyo anak. Nursa jo Safar diangkek jadi anak dek urang tu karano Nursa anaknyo elok jo patuah. Satiok hari Nursa karajo manolongan Ibu angkeknyo tu manggaleh lontong di muko rumah.

Wakatu tu, hari Minggu. Nursa jo Safar pai mambali bahan-bahan lontong ka pasa. Pado maso itulah basuo Nursa jo ayahnyo Pudin. Dari jauah Pudin nampak sadang maota-ota jo urang, bantuaknyo ayahnyo jo urang tu sadang jua bali. Nursa jo Safar bajalan mandakek ka kadai tampek ayahnyo. Dari lua kadai Nursa langsuang mamanggia ayah. Kamudian balari mamaluak ayahnyo.

“Ayah, iko Nursa mah, Yah. Nursa datang ka Padang jo Safar mancari ayah, ayah kama salamo ko? Ndak taragak ayah jo kami, Yah?” Nursa masih mamaluak ayahnyo. “Sap, siko lah diak, ko ayah kito mah” keceknyo ka Safar. Safar nan masih cangguang tu indak baranjak dari tampek inyo tagak tadi. Inyo masih baumua sataun ditinggaan ayahnyo dulu, jadi inyo indak tau baa raso ba ayah katiko itu.

Wati bini Pudin sadang mancaliak tingkah duo urang anak nan datang ka kadainyo. Pudin ndak pernah mangecek ka Wati kalau inyo lah punyo anak. Takuik si Wati tau kalau itu anak-anak nan datang tu anaknyo, Pudin langsuang maelak. “Kau sia? Den ndak tau jo kalian do. Kalian salah urang, den ndak ayah kalian do” bantak si Pudin sambia malapehan paluak si Nursa.

Mandanga kato dari ayahnyo, Nursa mulai manangih. “Ayah, baa kok mode itu bana jawek ayah ka kami? Sampai hati ayah mangecek kalau ayah indak ayah kami”

Wati datang manamui lakinyo batanyo “Sia anak urang ko, Da?”

“Antah lah, uda indak pulo tau do Wati” jawek Pudin.

“Haa, lai tadanga dek kalian, ndak tau laki den jo kalian do. Ancak pai kalian dari siko lai” kecek Wati jo suaro kareh ka Nursa jo Safar.

“Ooo patuik ayah dek lupo jo kami, kironyo ayah alah babini pulo di Padang. Lai tau ayah, sataun sasudah ayah pai, Ibu maningga karano panyakiknyo. Uda pai lo dari rumah maninggaan kami, hanyo Nursa baduo jo adiak tingga di rumah. Nursa nan manggadangan adiak surang sampai kini. Ayah saketek jo ndak ado mangabaan kami. Kini kami datang, sampai ati ayah bakato damikian” Taisak-isak Nursa manjalehan ka ayahnyo.

“Capeklah Sap, baliak kito pulang. Salah urang kito ruponyo, ndak ado ayah kito lai, ayah kito lah mati” Nursa mambao adiaknyo baliak ka rumah ibu angkeknyo.

Alah tigo minggu balalu, Nursa alah yang katigo kalinyo pulo datang manamui ayahnyo. Tapi nan katigo kali ko yo sabana taibo hati si Nursa. Inyo ditulak jo kato-kato nan padiah dek ayahnyo.

“Alah tu, jan kalian tamui juo den lai, jan cari juo den lai. Ndak nio tau den jo kalian lai do, pai lah kalian lai. Dek karano kalian, ndak pacayo bini den ka den lai, lai ngarati kau Nursa, jan kamari juo” Pudin babisiak mangecek ka anak-anaknyo, inyo ndak nio Wati bininyo tau kalau anaknyo datang batamu jo inyo.

“Kok baitu kato ayah, iyo lah. Nursa jo Syafar ndak ka manamui ayah lai. Tapi ayah jan manyasa kalau kito basuo sasudah iko” Nursa mangecek sambia manahan tangih. Nursa langsuang balari babaliak ka balakang, sakutiko itu juo inyo disemba dek onda urang nan lalu. Nursa tajatuah, tangan jo kakinyo luko, tapi ayahnyo indak ado raso ibo saketek alahnyo. Nursa dipadian sajo tagak surang. Di situ batambah lah raso sadiah Nursa mancaliak ayahnyo.

Samanjak itu, Nursa indak ado lai ka rumah ayahnyo. Lah tumbuah raso banci jo dandam mangana ayahnyo. Taniaik di hati Nursa nak ka mambalehan sakik hati. Kamudian dibukak lah jilbabnyo dek si Nursa, nan rok lah baganti jo sarawa, baju nan lapang lah baganti jo baju nan manampakan lakuak badannyo.

Di kampuang dulu, inyo pernah mandanga pangajian di musajik, kalau saorang anak padusi manampakan auratnyo kutiko kalua rumah, salangkah inyo kalua dari rumah, mako salangkah pulo inyo mandakekan bapaknyo ka narako. Itulah nan dipacayo Nursa. Inyo baniaik ka mamasuakan ayahnyo ka narako, itu manjadi tiket untuak ayahnyo masuak ka dalam narako.

Nursa maambiak langkah nan salah, anak nan dulu rajin sumbayang, rajin mangaji, kini rajin kalua malam basamo kawan laki-lakinyo. Mamiliah pergaulan bebas di kota Padang.

Pado suatu hari, Nursa sadang jalan baduo-duo jo laki-laki. Pakaian nan inyo pakai sangaik ndak patuik, katiko itu juo, basalisiah jalan lah si Nursa samo ayahnyo. Sangaik panjang pancaliakan ayahnyo ka urang nan basalisiah jo inyo. Sasudah dicaliak bana elok-elok, tasirok darah di dalam dado, indak manyangko si Pudin kalau ka basuo jo anaknyo Nursa. Tapi indak Nursa nan sabalumnyo. Nursa nan kini labiah manyarupoi pareman di pasa. Saking takajuiknyo bana, Pudin langsuang maegang tangan si Nursa.

“Nursa, pai kama kau? Baa kok mode iko baju kau ko?”

“Hah, ayah tu?” jawek Nursa sambia manyaringai.

“Pulang kau kini ko juo, ayah ndak nio kau bajalan malam hari jo laki-laki mode iko do!” Pudin naiak darah mangecek ka Nursa.

“Den kan ndak anak ayah lai do, untuak apo managahan den mode iko, tapi ayah ndak nio tau jo den lai do, kini ko iduik den, den yang maatur, ayah ndak usah sato-sato pulo”

“Ayah ndak suko kau mode iko Nursa. Pulang!”

“lah den katoan ka patang, ayah pasti manyasa kalau basuo jo den” Nursa galak manyaringai. “Kini rancak ayah pulang, bini ayah pasti mananti di rumah, den ka pai lai”

“Nursa, ayah salah. Ayah mangaku ayah basalah ka kau. Ayah mintak maaf, kau jan salah karajo mode iko nak, marilah, mari kito pulang lai”

“Ayah lah talambek manyasa, pintu maaf Nursa lah tatutuik untuak ayah. kini rancak ayah pai, jan tamui juo Nursa lai”

Pudin payah mamintak maaf ka anaknyo, tapi balasan anaknyo samo kutiko anaknyo datang ka rumah inyo dulu. Pudin sangaik manyasa.

Akhianyo Pudin mamiliah untuak pai jauah maninggaan Nursa jo Syafar, inyo ndak talok mancaliak iduik anaknyo nan kini. Pudin pai maninggaan kota Padang. Kama kaki malangkah, pudin tarui mambaok panyasalan gadang di hatinyo.

 

*Mahasiswa Sastra Minangkabau FIB Unand


Wartawan : Fitriyani
Editor : Bahren

Tag :# Langkan # curito #minang

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com