- Kamis, 13 Februari 2025
Kamanakan Di Bawah Dagu: Panaruih Adaik Jo Pawarih Gala Dalam Masyarakaik Minangkabau

Kamanakan di Bawah Dagu: Panaruih Adaik jo Pawarih Gala dalam Masyarakaik Minangkabau
Oleh: Andika Putra Wardana
(Mahasiswa Sastra Minangkabau, Universitas Andalas)
Dalam struktur kakarabatan matrilineal Minangkabau, istilah "kamanakan di bawah dagu" marujuak pado kamanakan nan punyo hubuangan darah langsuang samo mamaknyo, yoitu anak dari saudaro padusi dalam garih katurunan ibu. Dalam sistem adaik Minangkabau, kamanakan di bawah dagu punyo paran nan sangaik pantiang, baiak dalam pawarisan gala pangulu, pangalolaan harato pusako, jo manjago tradisi jo nilai-nilai adaik nan alah diwarihan turun-tamurun.
Dalam adaik Minangkabau, gala pangulu indak diwarihan kapado anak laki-lakinyo, malainkan kapado kamanakan di bawah dagu, sasuai jo sistem matrilineal nan manjadi dasa kakarabatan masyarakaik Minang. Iko ditegaskan dalam papatah adaik, "Dari niniak turun ka mamak, dari mamak turun ka kamanakan."Aratinyo, pangulu mawarihan galanyo kapado kamanakan nan barado pado garih katurunan ibu. Proses iko batujuan untuak manjago kasinambungan kapamimpinan dalam kaum, di mano pangulu batindak sabagai pamimpin adaik nan batangguang jawab dalam mangatur jo manjago tatanan sosial masyarakaiknyo.
Saurang kamanakan di bawah dagu nan disiapan untuak manjadi pangulu harus punyo pamahaman nan mandalam tantang adaik jo nilai-nilai kapamimpinan. Inyo harus baraja dari mamaknyo, baiak dalam hukum adaik, tata krama, maupun caro manyalasaian masalah nan ado di kaumnyo. Oleh karano itu, sajak ketek kamanakan acok dibimbiang jo diajaan dek mamaknyo supayo kelak bisa manjalansn tugasnyo dengan elok.
Manuruik sumber dari Museum Adityawarman, sistem iko alah bajalan sajak ratusan tahun nan lalu nan masih dipatahankan sampai kini. Tapi, dalam prakteknyo pado era modern kini ko. Paran kamanakan di bawah dagu dalam manarimo gala pangulu nyo banyak manghadapi barbagai macam tantangan nan maambek langkah dalam prosesnyo.
Salain sabagai pawarih gala, kamanakan di bawah dagu punyo tangguang jawab dalam manjago harato pusako tinggi, yoitu harato nan diwarihan turun-tamurun malaluii garih katurunan ibu, saparti tanah jo sawah kaum. Dalam sistem adaik Minangkabau, harato iko indak buliah dipajuabalian karano manjadi sumber kahidupan dek ganarasi mandatang.
Saurang mamak batindak sabagai pangalola jo palinduang harato pusako, tatapi kamanakan nan akan manaruihan tangguang jawabnyo. Oleh sabab itu, mamak acok maingekan Jo mangajarkan kamanakannyo bagaimano caro manjago jo mangalola harato pusako supayo indak ilang atau jatuah ka tangan urang lain.
Salain harato pusako tinggi, kamanakan di bawah dagu diharokan manjago sako (gala) jo pusako (warisan adaik) supayo tatap bajalan sasuai jo nilai-nilai nan diwarihan dek laluhua. Jikok kamanakan indak talok manjalankan tugasnyo, mako eksistensi jo kabqrlanjutan kaum bisa tarancam.
Menuruik panalitian nan diterbitkan dek Polgov Fisipol UGM, sistem hubuangan mamak jo kamanakan dapek mambantuak solidaritas nan kuek dalam masyarakaik Minangkabau. Dek adonyo paran mamak sabagai pambimbiang, kemenakan akan maraso punyo tangguang jawab untuak manjago kahormatan kaum jo manaruihan adaik nan alah diwarihan.
Kamanakan di bawah dagu mamacik paranan pantiang dalam sistem adaik Minangkabau. Inyo indak hanyo manjadi pawarih gala pangulu, tatapi juo batangguang jawab dalam manjago harato pusako jo malanjuikan nilai-nilai adaik. Hubuangan arek antaro mamak jo kamanakan di bawah dagu mancarminkan kakuatan sistem kakarabatan matrilineal nan alah tajago salamo baabaik-abaik.
Editor : melatisan
Tag :#Kemenakan #Minangkabau
Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News
Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com
-
PERAN IBU DAN MAMAK DALAM KELUARGA MINANGKABAU: MENGAPA AYAH HANYA TAMU?
-
SISTEM KEKERABATAN MATRILINEAL MINANGKABAU: MENGAPA LAKI-LAKI MENJADI PILAR KOMUNIKASI ANTAR SUKU?
-
PERAN HARIMAU NAN SALAPAN DALAM PERANG PADRI: KONFLIK YANG MENGUBAH MINANGKABAU
-
SYARAK MANGATO, ADAT MAMAKAI DI MINANGKABAU
-
ESTETIKA TARI MINANGKABAU: REFLEKSI BUDAYA DAN FALSAFAH ADAT
-
TRADISI MAANTA PABUKOAN KE RUMAH MINTUO DI PESISIR SELATAN: WARISAN BUDAYA RAMADAN MINANGKABAU
-
TRADISI PACU KUDO: AJANG SILATURAHMI DAN TRADISI BERKUDA DI PAYAKUMBUH
-
MERAJUT KEBERSAMAAN DALAM KERAGAMAN: REFLEKSI DARI TADARUS PUISI & PAMERAN PUISI EKSPERIMENTAL
-
BEBERAPA MITOS YANG DIPERCAYAI MASYARAKAT MINANGKABAU SEBELUM MENINGGALNYA KERABAT/ORANG TERDEKAT
-
SIKAP TOLERANSI DAN RASA TOLONG MENOLONG DI BULAN SUCI YANG PENUH BERKAH