HOME LANGKAN CARITO

  • Kamis, 12 Desember 2019

SI BIGAU

Carito
Carito

SI BIGAU

Oleh: Hamza Afra Jonedi*

 

            Kubalo indak sumbarang kubalo, di tanah kalahiran kami ko ado pulo tukang kubalo nan ditakuikti bana dek banyak urang. Indak si kubalo kambiang, indak si kubalo kabau, indak pulo si kubalo jawi. Di tanah kami kini ko, adopulo namonyo si tukang kubalo Kondiak/Ciliang atau Babi bahaso Indonesia nyo.  Tukang kubalo kondiak ko acok disabuik dek urang kampuang jo Si Bigau.

            Si Bigau nan karajonyo kubalo kondiak tu, konon caritonyo suko pulo bacaruik-caruik di tangah rimbo. Dikatoan urang Si Bigau ko indak pulo, karano tumik kakinyo talatak di dopan atau tumiknyo tabaliak. Indak samo jo urang-urang nan biaso. Kalau nan lain pado itu, lai lah sarupo jo urang-urang nan biaso. Kalau bantuaknyo, labiah tapek disabuik sarupo bantuak urang gilo nan indak pernah mandi sakalipun.

            Iko carito dari carito hinggo sampai ka carito. Dulu pernah Si Bigau tu basobok dek anak-anak nan suko pai mandaki bukik. Karano tampek tingga Si Bigau ko iolah di ateh bukik. Bisa jadi Si Bigau ko ado di tampek lain, tapi mungkin indak samo namonyo jo nan tasabuik di tanah Sumpur Kudus.

            Ado sabuah nagari ketek di kecamatan Sumpur Kudus nan laweh tu, dakek ka bukik Batu Palampe, sairiang jo Bukik Imak-Imak, di dakek itu pulo ado bukik nan indak bisa disabuikan untuak kini ko. Di bukik ketek tu lah, asal mulo nampak Si Bigau dek anak-anak nan suko pai mandaki ka bukik-bukik nan sairiang tu. 

            Katiko dahulu, anak nagari indak samo jo anak negara nan ado kini ko. Dulu, surau nan talatak di ujuang nagari, manjadi pangilak untuak manjago guno dan karajo niniak jo mamak nan ado samaso itu. Kok talatak di ujuang nagari bana, surau ka jadi tampek baraja juo dek anak nagari Minangkabau. Jadi, wakatu itu, ado surau ketek nan talatak di ujuang nagari ketek tu. Disitulah anak-anak mudo nagari tu baraja agamo sarato ilmu nan lainnyo. Kok lah sarupo itu, samo lah surau jadi tempek tingga dek anak nagari sakatiko itu.

            Katiko wakatu libur tu, biasonyo anak-anak nan disurau tu pasti pulang ka rumah urang tuonyo. Disitu pulo lah anak-anak tu dapek pai bamain-main sarupo pai mandaki bukik. Wakatu libur nan biaso di pakai dek anak-anak tu iolah hari Akok (Okad). Jadi, anak-anak nan ado dalam carito nampak Si Bigau tu ado barampek urang, diantaronyo Iben, Anto, Apin samo Idon.

            Jadi, anak-anak barampek tu lah sapakaik, hari Okad kini pai mandaki ka bukik nan sairing jo Bukik Imak-imak tu. Pagi tu, ampek sakawan tu lah sabana labiah  pado siap untuak pai. Indak paralu mambawok banyak, cukuik nasi sa plastik surang, Potiang (ketapel) ciek surang, minum surang-surang sarato ladiang ciek jo Pi api (korek api) agak sakotak. Alok-alok nan ka dibawo tu, lah cukuik sadonyo dek anak-anak mudo tu. Pai lah pagi tu anak-anak ko mandaki bukik harok panuah untuak kasanangan.

            Jalan ketek nan hanyo bisa ditampuah jo jalan kaki tu, manganduang tanah merah nan dihiggoki dek batu-batu ketek, mambuwek anak-anak tu indak bisa tajilapak kok licin bana jalan sakatiko itu. Sapanjang jalan nan di tampuah tu, sapanjang itu pulo batang kayu bayu, batang torok jo lain sabagainyo  mangiriang anak-anak barampek tu. Indak lupo, bunyi buruang kutilang ameh, sipocah kunik sarato buruang murai mambuwek rimbo katiko itu taraso rami dek mahkluak Tuhan nan basayok tu.

            “Sia nan baru partamo mandaki antaro kito ko?” tanyo Iben.

            “Lai indak do do, Ben. Kito-kito ko, anak-anak nan paliang acok pai mandaki bukik ko mah, kok di bandiang samo anak-anak nan lain tu.” jawek Apin.

            “Sia nan indak pandai manjek ?” Tanyo Idon.

            “Aden yo dak pandai manjek de, Don. Apolai mamanjek batang kayu nan indak bacapang sarupo batang karambia” jawek Anto.

            “Ansai lah dek wa ang, Nto. Beko, kondiak nan ka kito ingek bana mah. Dak ka mungkin wak balari mailakkan kondiak nan sadang mangaja tu do” Baleh Idon sambia bagarah.

            “Jan lah bagarah sarupo itu wa ang, Don. Alun jadi sampai, bagarah sarupo bakandak-kandak ko lo lai”, Sanggah Iben ka Idon.

            Bajalan bahabih maso, habih maso sampai lah anak-anak ko. Kini anak-anak tu sadang ado di tapi anak sungai, tapeknyo di kaki bukik nan ka didaki tu. Dek pai lai wakatu pagi, jadi anak-anak tu mandaki lai indak di hari nan siang bana dibuweknyo. Mulailah anak-anak tu mandaki, Iben lah mulai mangaluan ladiangnyo, Idon jo Anto mulai mamacik potiang nan jak tadi talatak di lihienyo, nan lah samo sarupo kaluang. Mandakilah anak-anak tu sarupo samuik bairiang, sarupo kareta api sadang bajalan.

            Samakin ka ateh, samakin padek juo samak nan mahambek anak-anak tu. Mambuwek Iben harus di gantian dek Apin untuak mambarasian jalan ka dopannyo. Samakin tarambah samak-samak tu, samakin rancak nagari anak-anak tu tacaliak. Kini anak-anak tu lah sampai satangah jalan manjalang ka puncak bukik tu. Tibo-tibo, mangarasau lah samak-samak nan ado di sampiang anak-anak tu. Tadangalah suaro kondiak nan sadang mancari makan di tanah lereng tu. Dek Iben ko lai anak nan acok pai mandaki, batuak-batuak lah Iben ko, sambie mangecek ; “carilah razaki di tampek nan lain, uhuk..uhuk..”. Sasudah itu, haniang lah samak-samak tu, tadanga lah bunyi jalan kaki kondiak tu manjauah jak di anak-anak tu.

Kini anak-anak tu lah hampia dakek ka puncak bukik. Sabalumnyo, agak banyak pulo anak-anak ko mandanga kondiak di dakeknyo. Labiah banyak daripado sabalum-balumnyo. Katiko lah hampai di puncak tu, nampaklah batang kayu rimbun dek anak-anak tu. Di bawah batang kayu ado daun-daun nan lah sudah di kaduduakan urang. Kalau untuak baranti, tapek bana tampek ketek tu. Rimbun, indak kanai cahayo matohari.

            “Kini wak baranti lah dulu ndak?” tanyo Apin.

            “Kalau taruih se wak saketek lai ba a?” Baleh Iben.

Katiko itu Iben lah mulai maraso ndak lamak, karano dak ka mungkin ado urang singajo baranti di bawah batang kayu tu do. Apolai dak do jajak urang mandaki sabalum anak-anak tu. Tapi, dek Idon samo Anto lah duduak dulu, tapasolah baranti anak-anak barampek tu.

Katiko baranti tu lah, Si Bigau nan disabuik dek urang kampuang tu nampak dek anak-anak tu. Katiko itu, Iben sadang mancaliak jalan nan basamak di ateh nyo tu. Katiko itu, nampaklah di lereng nan sagaris jo anak-anak tu ado urang nan sadang manuju ka tempek anak-anak barampek tu. Tapi anehnyo, urang tu di kaliliang dek kondiak-kondiak baranak. Dek mancaliak tu, di imbau lah kawan-kawannyo dek Iben.

“Oii.. Kamari kalian, itu sia?” Tanyo Iben sambia maimbau kawannyo jo suaro nan lunak.

“Yang ma ko Ben?” Tanyo Anto.

“Ituuu..nan di kaliliang dek kondiak-kondiak baranak tu” Jawek Iben.

Katiko nampak tumiknyo nan tabaliak dek Iben, takana lah dek Iben carito urang gaeknyo tantang Si Bigau.

“Itu nan Si Bigau kecek urang tu mah” Tambah Iben.

Tangango pucek pasi kawan-kawan Iben di buweknyo. Dek lah nampak Si Bigau tu mandakek ka arah anak-anak tu. Mulai lah turun anak-anak tu ka bawah, sambia manghilangkan niait mandaki jo raso takuik nan taraso katiko itu.        Kironyo, bantuak Si Bigau tu labiah parah buruak jo bahayonyo daripado carito nan di danga dek Iben salamo ko. Nan mambuwek anak-anak tu takuik bana, salain tumik nan tabaliak tu, ado pulo ladiang panjang putiah bakilek nan dipacik dek Si Bigau tu. Suaro Si Bigau nan tadanga dek anak-anak tu hanyolah mahariak-hariak kondiaknyo tambah bacaruik. Nan tabayang dek anak-anak tu tadi iolah kok dibantai dek Si Bigau tu. Jadi samanjak itu, anak-anak nagari ketek tu lah jarang pai mandaki ka bukik tigo sairiang tu.

*Mahasiswa Sastra Minangkabau Universitas Andalas  

           

 

 


Wartawan : HAMZA AFRA JONEIDI
Editor : bahren

Tag :# Langkan # curito #minang

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com