HOME LANGKAN KATO

  • Sabtu, 29 Mei 2021

Rajo Gadang, Rajo Kaciek, Rajo-Rajo

Kekuasaan dan kewenangan (ilustrasi.internet)
Kekuasaan dan kewenangan (ilustrasi.internet)

Rajo Gadang, Rajo Kaciek, Rajo-Rajo

Oleh TE Radjo Boedjang

Kok tuah katibo, sia nan talok malawan kuaso Nan Satu?

Baliau pun dak bahajat kapado apopun! Sahinggo tuah tu kandak Liau sajo kasiapo kadiagieh! Dak paralu sakola tenggi, nan tuah tibo juo. Sungguahpun dak dakek jo Liau, tuah tibo. Nan Kuaso maagieh tuah kapado siapo sajo, tak pandang bulu. 

Adie kah itu? Siapo pulo awak nan kamaukue kaadilan Nan Satu tu? Rahasio Allah SWT samato, apopun nan lah Liau garihkan. 

Karano itu, nan ketek kapalo bisa jadi rajo. Nan ketek ati bisa bakuaso. Itulah nan tajadi, lah banyak rajo ketek, ado rajo gadang. Rajo-rajo.

Tantu sajo ilustrasi di ateh adolah caro pandang hakikat; dak ado satupun nan tajadi, kecuali kuaso Allah samato!

Namun, kok dipandang dari suduik sabek jo akibek--kausalitas, tak ado asok kok tak ado api. Ado sabek, laie akibek. Sagalo nan tajadi tali batali.

Sajak daolu, sistem lah nan mambidani laie nyo rajo-rajo. Tak ado bupati/walikota sarupo kini kok tak dibuek otonomi di tingkek kabupaten/kota. Tak ado presiden nan dipilieh lansuang sarupo, kok tak ado kasapakatan basamo nan dituangkan dalam aturan perundang-undangan.

Walinagari jo kapalo desa dipilieh lansuang, itu pun amanat undang-undang. Itulah kasapakatan nan dibuek dalam iduik banegara. Hukum negara lah kanamoe!

Hukum Negara balaku data. Jalan mandata; sadoe warga negara--tak pandang suku jo agamo--rato punyo hak jo kawajiban mamatuahinyo.

Makonyo, kok tapilieh si Badu nan pitok jadi rajo, usah ditiliek jo hukum lain! Kok tapilieh si Atai jadi rajo, itulah akibek dari sabek--karano regulasinyo nan mambukak ruang untuak itu.

Sasudah mekanisme manuruik Hukum Negara dilalui, apopun hasienyo, itulah akibek. Tajadi karano sabek--regulasi--nan lah disapakati. 

Baa toh di nan kini? Lah ado rajo gadang, lah duduak rajo-rajo ketek. Kito pun lah barajo-rajo. 

Mako, maklumi sajo kutiko rajo batitah. Sia nan patuik jo mungkin mambantu rajo, liau lah nan punyo kuaso. Usah ditiliek jo hukum lain, itu hanyo akibek dari sabek nan lah disapakati. 

Tapi, baa pulo jo pituah "rajo adie rajo disambah, rajo lalim rajo disanggah"? Bukankah rajo punyo padan jo bateh pulo bakarajo? Rajo dak bisa sakandak ati bakarajo. Bapamatang. Babintalak ladang kuaso rajo tu!

Kuaso rajo bukan tak babateh. Sungguahpun dalam praktiknyo ado rajo nan mahariek mahantam tanah, babuek sakandak ati. Awak rajo molah kini. Baa maambek nan sarupo iko?

Ditagahan awak kanai. Tak ditagah, liau ko lah lewek padan. Apo jalan?

Sacaro ba NKRI, kan lah jaleh struktur negara jo pemerintahan. NKRI pun harago mati! Tak kararak dek apopun. Tamasuak otonomi jaan sampai maruntuah an NKRI.

Di regulasi lah jaleh, sacaro bapemerintahan ado nan jadi tugeh presiden. Ado tugeh gubernur. Ado pulo tugeh bupati/walikota.

Manuruik UU 23/2014 tentang Pemda, ado tigo urusan urusan pemerintahan. Yakni urusan pemerintahan absolut (mutlak), diurus dek Pemerintah Pusat. Ado urusan pemeruntahan umum nan diurus dek presiden. Nan katigo urusan pemerintahan kongkuren nan dikarajoan basamo dek Pemerintah Pusat, Pemerintah Provinsi jo Pemerintah Kabupaten/Kota.

Salaku kepala pemerintahan, presiden batugeh maatur pemerintahan umum sampai ka nagari jo desa. Misalnyo takaik jo pembinaan wawasan kebangsaan, presiden nan maatur. Mangarajoan bulieh dilimpahkan ka bawah (delegate of authority).

Urusan absolut sapanuahnyo jadi tugeh Pemerintah Pusat. Ado anam jumlahnyo, yaitu pertahanan, keamanan, agama, yustisi, politik luar negeri dan moneter & fiskal.

Adopun urusan basamo (kongkuren) tu tabagi ateh urusan wajib dan urusan pilihan. Urusan wajib tabagi duo, yakni pelayanan dasar dan non pelayanan dasar. Sadangkan pilihan ado salapan, yakni kelautan & perikanan, pariwisata, pertanian, kehutanan, energi & sumberdaya mineral, perdagangan, perindustrian dan transmigrasi.

Supayo jan tajadi tumpang tindih, urusan kongkuren itu pun dipilah pulo hinggo labieh detail.

Nah, kutiko ado rajo nan takakok sawah urang, disitulah pamatang dipajaleh. Iduik bapadok, ganggam bauntuak.

Ado kok rajo nan lah mamangkue sawah urang? Tiliek se lah surang. Kok ado tolong kanaan. Tugeh kito maagieh saran ka baliau rajo.


Wartawan : TE Radjo Boedjang
Editor : sc.astra

Tag :#Minangkabau #BahasaMinangkabau #EsayMinangkabau

Baca Juga Informasi Terbaru MinangSatu di Google News

Ingin Mendapatkan Update Berita Terkini, Ayu Bergabung di Channel Minangsatu.com